เอชไอวีและโรคเอดส์ยังคงเป็นปัญหาสาธารณสุขที่สำคัญระดับโลก แม้ว่าจะมีความก้าวหน้าในการรักษา และป้องกันอย่างมากในช่วงหลายทศวรรษที่ผ่านมา แต่การแพร่ระบาดของเชื้อเอชไอวียังคงส่งผลกระทบต่อชีวิตผู้คนนับล้านทั่วโลก รวมถึงในประเทศไทย ในปัจจุบันมียาที่ชื่อว่า PrEP เป็นยาต้านไวรัสเอชไอวี ก่อน สัมผัสเชื้อ ซึ่ง PrEP ได้รับการพิสูจน์แล้วว่ามีประสิทธิภาพสูงในการลดความเสี่ยงของการติดเชื้อเอชไอวี
PrEP คืออะไร ?
PrEP ย่อมาจาก Pre-Exposure Prophylaxis หรือ การป้องกันก่อนการสัมผัสเชื้อ เป็นวิธีการป้องกันการติดเชื้อเอชไอวีโดยการใช้ยาต้านไวรัส ในผู้ที่ยังไม่ติดเชื้อ แต่มีความเสี่ยงสูงต่อการได้รับเชื้อ สูตรยา PrEP ที่ได้รับการรับรองในปัจจุบัน ได้แก่ Tenofovir disoproxil fumarate (TDF) หรือ Tenofovir alafenamide (TAF) ร่วมกับ Emtricitabine (FTC) โดยมักจะรวมกันอยู่ในยาเม็ดเดียว
กลไกการทำงานของ PrEP
กลไกการทำงานของ PrEP คือ การสร้างเกราะป้องกันในร่างกายก่อนที่จะมีการสัมผัสเชื้อเอชไอวี เมื่อเชื้อเข้าสู่ร่างกาย ยา PrEP จะช่วยยับยั้งการเพิ่มจำนวนของไวรัส ทำให้ไม่สามารถก่อโรคได้ ทั้งนี้ ประสิทธิภาพของ PrEP ขึ้นอยู่กับการรับประทานยาอย่างสม่ำเสมอตามที่แพทย์กำหนด
ประสิทธิภาพของ PrEP
ผลการศึกษาทางการวิจัย ได้แสดงให้เห็นถึงประสิทธิภาพที่สูงของ PrEP ในการป้องกันการติดเชื้อเอชไอวี ในกลุ่มชายที่มีเพศสัมพันธ์กับชาย ในคู่ผลเลือดต่าง และ ในกลุ่มผู้ใช้ยาเสพติดชนิดฉีด ล้วนแสดงให้เห็นว่า PrEP สามารถลดความเสี่ยงในการติดเชื้อเอชไอวีได้เกือบ 100% เมื่อใช้อย่างถูกต้อง และสม่ำเสมอ
วิธีการใช้ PrEP
การใช้ PrEP อย่างถูกต้องเป็นสิ่งสำคัญที่สุดในการให้ได้ประสิทธิภาพสูงสุด โดยทั่วไป PrEP ต้องรับประทานวันละ 1 เม็ด ทุกวัน ไม่ว่าจะมีเพศสัมพันธ์หรือไม่ก็ตาม การรับประทานยาควรเป็นเวลาเดียวกันทุกวันเพื่อรักษาระดับยาในเลือดให้คงที่ นอกจากการรับประทานยา ผู้ใช้ PrEP จำเป็นต้องพบแพทย์เป็นประจำทุก 3 เดือนเพื่อติดตามผล ซึ่งรวมถึงการตรวจเลือดหาเชื้อเอชไอวี การตรวจการทำงานของไตและตับ และการตรวจโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์อื่นๆ การติดตามผลอย่างสม่ำเสมอช่วยให้มั่นใจว่าการใช้ PrEP มีความปลอดภัยและมีประสิทธิภาพ
PrEP มีกี่แบบ ?
PrEP Daily
ทานวันละ 1 เม็ด ตรงเวลาทุกวัน
ต้องรับประทานก่อนมีความเสี่ยง 7 วัน
เหมาะสำหรับผู้ที่มีพฤติกรรมเสี่ยงเป็นประจำ
PrEP On Demand
เหมาะสำหรับผู้ที่วางแผนการมีเพศสัมพันธ์ได้
สูตรในการกิน
2 เม็ดแรก กินก่อนมีเพศสัมพันธ์ 2-24 ชั่วโมง
1 เม็ด กินหลังกินยาครั้งแรก 24 ชั่วโมง
1 เม็ด กินหลังกินยาครั้งแรก 48 ชั่วโมง
ใครบ้างที่ควรใช้ PrEP ?
PrEP เหมาะสำหรับผู้ที่มีความเสี่ยงสูงต่อการติดเชื้อเอชไอวี เช่น
ชายที่มีเพศสัมพันธ์กับชาย
ผู้ที่มีคู่นอนหลายคนหรือไม่ใช้ถุงยางอนามัยเป็นประจำ
ผู้ที่มีคู่นอนที่มีผลเลือดต่างกัน (คู่ที่ฝ่ายหนึ่งติดเชื้อเอชไอวีแล้วอีกฝ่ายยังไม่ติดเชื้อ)
ผู้ใช้เข็มฉีดยาร่วมกับผู้อื่น
การตัดสินใจเริ่มใช้ PrEP ควรพิจารณาร่วมกับแพทย์ โดยคำนึงถึงปัจจัยต่างๆ เช่น พฤติกรรมเสี่ยง สุขภาพโดยรวม และความพร้อมในการรับประทานยาอย่างสม่ำเสมอ
ใช้ PrEP ยังต้องใส่ถุงยางอีกไหม ?
PrEP ป้องกันได้แค่เชื้อเอชไอวี ไม่ได้ป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์อื่นๆ การใช้ PrEP และถุงยางอนามัยร่วมกัน ถือเป็นวิธีการป้องกันการติดเชื้อเอชไอวี ที่มีประสิทธิภาพมากที่สุดโดย PrEP จะช่วยลดความเสี่ยงในการติดเชื้อเอชไอวี ในขณะเดียวกัน การใช้ถุงยางยังเสริมความปลอดภัยในการป้องกันโรคติดต่อทางเพศอื่นๆ ที่อาจเกิดขึ้นได้
ผลข้างเคียงและข้อควรระวัง
แม้ว่า PrEP จะมีความปลอดภัยสูง แต่ก็อาจมีผลข้างเคียงในบางราย ผลข้างเคียงที่พบบ่อย ได้แก่ คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย ปวดศีรษะ และอาการอ่อนเพลีย ซึ่งมักจะหายไปภายในไม่กี่สัปดาห์แรกของการใช้ยา และในระยะยาว PrEP อาจส่งผลต่อการทำงานของไตและความหนาแน่นของมวลกระดูก ดังนั้นจึงจำเป็นต้องมีการติดตามผลอย่างสม่ำเสมอ หากพบผลข้างเคียงที่รุนแรงหรือต่อเนื่อง ควรปรึกษาแพทย์ทันที
การเข้าถึง PrEP ในประเทศไทย
ปัจจุบัน มีสถานพยาบาลและคลินิกหลายแห่งทั่วประเทศที่ให้บริการ PrEP ทั้งในโรงพยาบาลรัฐ คลินิกนิรนาม และองค์กรพัฒนาเอกชนด้านเอดส์ ผู้ที่สนใจสามารถปรึกษาแพทย์หรือเจ้าหน้าที่สาธารณสุขเพื่อรับคำแนะนำและเริ่มใช้ PrEP ได้
PrEP เชียงใหม่ รับได้ที่ไหน ?
สำหรับชาวเชียงใหม่ ที่ต้องการรับยา PrEP ยาต้านไวรัสเอชไอวี ก่อน สัมผัสเชื้อ สามารถเข้ารับบริการ ได้ที่ Hugsa Clinic กลางเวียง เชียงใหม่ ที่ให้บริการโดยแพทย์เฉพาะทางเกี่ยวกับการป้องกันเอชไอวี เพื่อมอบคุณภาพชีวิต และสุขภาพที่ดีให้กับชาวเชียงใหม่อย่างคุ้มค่าคุ้มราคา พร้อมบริการด้านการแพทย์ที่ได้มาตรฐาน ด้วยเทคโนโลยีที่ทันสมัย และก้าวทันนวัตกรรมทางการแพทย์
อ่านบทความอื่นๆ
ช่องทางการติดต่อ
ฮักษาคลินิก กลางเวียง เชียงใหม่
ตั้งอยู่ที่ 77/7 ถนน คชสาร ตำบลช้างคลาน อำเภอเมืองเชียงใหม่ เชียงใหม่
เปิดบริการทุกวัน
จันทร์ – ศุกร์ 10.00 – 20.00 น.
เสาร์ – อาทิตย์ 10.00 – 18.00 น.
สอบถามผ่าน Line id. @hugsaclinic (มี @ ด้วยนะครับ)
เบอร์โทรติดต่อ ☎ 093 309 9988
แผนที่คลินิก 🚗 https://g.page/hugsa-medical?share
จองคิวตรวจออนไลน์ https://hugsa.youcanbook.me
แม้ว่า PrEP จะมีประสิทธิภาพในการป้องกันการติดเชื้อเอชไอวีสูง แต่ไม่สามารถป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์อื่นๆ ได้ ดังนั้น จึงมีความจำเป็นอย่างยิ่งที่ผู้ใช้ PrEP ควรใช้ถุงยางอนามัยทุกครั้งที่มีเพศสัมพันธ์ เพื่อลดความเสี่ยงในการติดเชื้อโรคอื่นๆ
コメント