10 เรื่องที่ควรรู้ก่อนทานยา PEP ยาต้านฉุกเฉิน

ในปัจจุบัน การติดเชื้อเอชไอวียังคงเป็นปัญหาสาธารณสุขที่สำคัญทั่วโลก แม้ว่าจะมีความก้าวหน้าทางการแพทย์อย่างมาก แต่การป้องกันยังคงเป็นวิธีที่ดีที่สุดในการควบคุมการแพร่ระบาดของเชื้อ ยา PEP (Post-Exposure Prophylaxis) เป็นหนึ่งในนวัตกรรมทางการแพทย์ที่ช่วยป้องกันการติดเชื้อเอชไอวีหลังการสัมผัสเชื้อ โดยเฉพาะในกรณีฉุกเฉินหรือเหตุการณ์ที่ไม่คาดคิด

บทความนี้จะนำเสนอข้อมูลสำคัญ 10 ประการที่ผู้ที่จำเป็นต้องทานยา PEP ควรทราบ เพื่อให้การรักษามีประสิทธิภาพสูงสุดและปลอดภัย โดยรวบรวมจากประสบการณ์การดูแลผู้ป่วยของทีมแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์ที่ฮักษาคลินิก เชียงใหม่ ตลอดระยะเวลาที่ผ่านมา

ความสำคัญของยา PEP

การป้องกันการติดเชื้อเอชไอวีหลังการสัมผัสเชื้อ หรือที่เรียกว่า PEP (Post-Exposure Prophylaxis) เป็นวิธีการรักษาฉุกเฉินที่มีความสำคัญอย่างยิ่งในการป้องกันการติดเชื้อเอชไอวี โดยเฉพาะในกรณีที่มีความเสี่ยงสูง เช่น การมีเพศสัมพันธ์ที่ไม่ได้ป้องกัน การสัมผัสเลือดหรือสารคัดหลั่งของผู้ที่มีเชื้อเอชไอวี หรืออุบัติเหตุทางการแพทย์ การทานยา PEP จำเป็นต้องเริ่มภายใน 72 ชั่วโมง หลังจากมีความเสี่ยง โดยยิ่งเริ่มทานเร็วเท่าไหร่ ประสิทธิภาพในการป้องกันก็จะยิ่งสูงขึ้นเท่านั้น

ระยะเวลาและวิธีการทานยาที่ถูกต้อง

ระยะเวลาในการทานยา PEP คือ 28 วันติดต่อกัน ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่สำคัญมากที่ผู้ทานยาจะต้องทานยาให้ครบถ้วนและตรงเวลา การขาดยาหรือลืมทานยาอาจส่งผลให้ประสิทธิภาพในการป้องกันลดลงได้ ผู้ที่ทานยา PEP ควรตั้งเวลาเตือนการทานยา และพกยาติดตัวในกรณีที่ต้องออกนอกบ้าน นอกจากนี้ การทานยาพร้อมอาหารอาจช่วยลดอาการข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นได้

ผลข้างเคียงที่อาจพบและการจัดการ

ในระหว่างการทานยา ผู้ป่วยอาจพบกับผลข้างเคียงบางประการ ซึ่งพบได้บ่อยในช่วงสัปดาห์แรกของการทานยา อาการที่พบได้บ่อยได้แก่

• อาการคลื่นไส้

• อาเจียน

• ท้องเสีย

• อ่อนเพลีย

• ปวดศีรษะ

• บางรายอาจพบผื่นคันตามผิวหนัง

อย่างไรก็ตาม อาการเหล่านี้มักจะค่อยๆ ดีขึ้นเมื่อร่างกายปรับตัวได้ หากมีอาการรุนแรงหรือรบกวนการใช้ชีวิตประจำวัน ควรปรึกษาแพทย์เพื่อพิจารณาปรับการรักษาตามความเหมาะสม

การติดตามผลการรักษาและการตรวจเลือด

การติดตามผลการรักษาเป็นสิ่งสำคัญมาก ผู้ที่ทานยา PEP จะต้องมาพบแพทย์ตามนัดอย่างสม่ำเสมอ เพื่อติดตามผลการรักษาและตรวจหาการติดเชื้อเอชไอวี โดยทั่วไปจะมีการตรวจเลือดที่ 1 เดือน และ 3 เดือนหลังจากเริ่มทานยา นอกจากนี้ยังมีการตรวจการทำงานของตับและไตเพื่อติดตามผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นจากการทานยาด้วย

ข้อควรระวังระหว่างการทานยา

ในระหว่างการทานยา มีข้อควรระวังหลายประการที่ผู้ป่วยควรให้ความสำคัญ ประการแรกคือการงดดื่มแอลกอฮอล์ เนื่องจากอาจส่งผลต่อการทำงานของตับและประสิทธิภาพของยา ผู้ที่มีโรคประจำตัวหรือทานยาประจำควรแจ้งให้แพทย์ทราบ เพื่อป้องกันปฏิกิริยาระหว่างยาที่อาจเกิดขึ้น สำหรับผู้หญิงในวัยเจริญพันธุ์ ควรหลีกเลี่ยงการตั้งครรภ์ในระหว่างการทานยา เนื่องจากยาอาจส่งผลต่อทารกในครรภ์ได้

ประสิทธิภาพของยาและปัจจัยที่เกี่ยวข้อง

ประสิทธิภาพของยา PEP ขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย โดยเฉพาะระยะเวลาที่เริ่มทานยาหลังจากมีความเสี่ยง การเริ่มทานยาภายใน 24 ชั่วโมงแรกจะให้ผลการป้องกันที่ดีที่สุด และประสิทธิภาพจะลดลงตามระยะเวลาที่ผ่านไป หากเกิน 72 ชั่วโมงแล้ว การทานยา PEP อาจไม่ได้ผลในการป้องกันการติดเชื้อ

ใครบ้างที่ควรรับยา PEP?

ยา PEP เหมาะสำหรับผู้ที่มีความเสี่ยงในการสัมผัสเชื้อเอชไอวีในกรณีต่อไปนี้

1. บุคลากรทางการแพทย์

   • ถูกเข็มตำหรือของมีคมที่ปนเปื้อนเลือดหรือสารคัดหลั่งของผู้ป่วย

   • สัมผัสเลือดหรือสารคัดหลั่งของผู้ป่วยที่มีบาดแผลเปิด

2. ผู้ที่มีความเสี่ยงจากการมีเพศสัมพันธ์

   • มีเพศสัมพันธ์ที่ไม่ได้ป้องกันกับผู้ที่มีเชื้อเอชไอวี

   • ถุงยางอนามัยแตกหรือหลุดระหว่างมีเพศสัมพันธ์

   • ถูกล่วงละเมิดทางเพศ

3. ผู้ที่ใช้เข็มฉีดยาร่วมกับผู้อื่น

   • การใช้เข็มฉีดยาร่วมกับผู้ที่มีความเสี่ยงหรือผู้ที่มีเชื้อเอชไอวี

   • การใช้อุปกรณ์ฉีดยาร่วมกับผู้อื่น

4. ผู้ที่สัมผัสเลือดหรือสารคัดหลั่งในชีวิตประจำวัน

   • อุบัติเหตุที่มีการสัมผัสเลือด

   • การช่วยเหลือผู้บาดเจ็บที่มีเลือดออก

   • การสัมผัสเลือดหรือสารคัดหลั่งโดยไม่ได้ป้องกัน

การป้องกันเพิ่มเติมระหว่างการทานยา

การป้องกันระหว่างทานยา PEP มีความสำคัญอย่างยิ่ง ผู้ที่ทานยาจะต้องหลีกเลี่ยงพฤติกรรมเสี่ยงและป้องกันตัวเองทุกครั้งที่มีเพศสัมพันธ์ การใช้ถุงยางอนามัยเป็นสิ่งจำเป็นเพื่อป้องกันการสัมผัสเชื้อซ้ำ ซึ่งอาจส่งผลต่อประสิทธิภาพของยาได้

การดูแลตนเองและการจัดการกับผลข้างเคียง

การดูแลตัวเองระหว่างทานยา PEP เป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยให้การรักษามีประสิทธิภาพมากขึ้น ควรพักผ่อนให้เพียงพอ ดื่มน้ำมากๆ รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ครบ 5 หมู่ และสามารถออกกำลังกายเบาๆ ได้ตามปกติ การดูแลสุขภาพที่ดีจะช่วยให้ร่างกายแข็งแรงและทนต่อผลข้างเคียงของยาได้ดีขึ้น

PEP เชียงใหม่ รับได้ที่ฮักษาคลินิก

ฮักษาคลินิก เชียงใหม่ พร้อมให้บริการและคำปรึกษาเกี่ยวกับการทานยา PEP ยาต้านเอชไอวีในกรณีฉุกเฉิน ที่ช่วยป้องกันการติดเชื้อเอชไอวีหลังการสัมผัสเชื้อ โดยมีทีมแพทย์และพยาบาลที่มีความเชี่ยวชาญคอยให้การดูแล ผู้ที่มีความเสี่ยงสามารถเข้ารับการปรึกษาและรับการรักษาได้อย่างรวดเร็วและเป็นความลับ

อ่านบทความอื่นๆ

• ไวรัส HPV รู้เท่าทัน ป้องกันได้

• ไวรัสตับอักเสบบี ภัยเงียบสู่ตับแข็งและมะเร็งตับ

ช่องทางการติดต่อ

• ฮักษาคลินิก กลางเวียง เชียงใหม่

• ตั้งอยู่ที่ 77/7 ถนน คชสาร ตำบลช้างคลาน อำเภอเมืองเชียงใหม่ เชียงใหม่

• เปิดบริการทุกวัน

  • จันทร์ – ศุกร์ 10.00 – 20.00 น.

  • เสาร์ – อาทิตย์ 10.00 – 18.00 น.

• สอบถามผ่าน Line id. @hugsaclinic (มี @ ด้วยนะครับ)

• เบอร์โทรติดต่อ ☎ 093 309 9988

• แผนที่คลินิก 🚗 https://g.page/hugsa-medical?share

• จองคิวตรวจออนไลน์ https://hugsa.youcanbook.me